De afgelopen twee jaar werkten verschillende partners in Overijssel samen aan initiatieven voor ouderen met een migratieachtergrond op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Tijdens het In2Werelden-symposium op donderdag 19 mei presenteerden deze partners de opbrengsten binnen de verschillende deelprojecten. Daarnaast werd vooruitgeblikt op de toekomst van het thema wonen, welzijn en zorg voor ouderen met een migratieachtergrond.
Samenwerking met de verschillende partijen
Tijdens een film kwamen alle projectpartners van In2Werelden aan het woord. Hierin kwam naar voren dat er nauw is samengewerkt met de ouderen met een migratieachtergrond en hun mantelzorgers, en waarom dit zo belangrijk is. Verschillende (lopende) onderzoeken dragen via In2Werelden bij aan goede zorg voor ouderen met een migratieachtergrond en het overbruggen van ‘twee werelden’. Jan Jukema, lector Gepersonaliseerde zorg aan hogeschool Saxion opende het symposium met het benadrukken van het belang van de samenwerking met de verschillende partijen.
Keynote door Gili Yaron
Gili Yaron, senior onderzoeker en docent ethiek aan Hogeschool Windesheim, nam de deelnemers tijdens een lezing mee in het onderwerp: ‘Tussen werelden: culturele sensitiviteit in de gezondheidszorg en het sociaal domein’. Yaron: ‘’Professionals hebben tegenwoordig dagelijks te maken met diversiteit. Maar hoe kunnen zij goede zorg leveren als de patiënt of cliënt een ‘andere’ culturele achtergrond heeft dan zijzelf? Oftewel: hoe kunnen professionals concreet vorm geven aan culturele sensitiviteit in zorg en ondersteuning?’’ Yaron sprak deze middag naar eigen zeggen naast onderzoeker ook als de dochter van een migrant en als migrant. Aan de hand van haar persoonlijke ervaringen en onderzoek nam ze de deelnemers mee in ‘anders zijn’ of ‘othering’.
Tussen twee werelden vallen
Want ook Yaron valt soms tussen verschillende werelden, vertelt ze. ‘’Mijn moeder ervaart regelmatig problemen in de omgang met zorgverleners en het Nederlandse zorgsysteem. Ikzelf verhuisde op tienjarige leeftijd vanuit Israël naar Nederland. En hoewel mijn ‘migrant-zijn’ niet echt is te zien, ben ik goed bekend met het ‘cultureel anders-zijn’. Het gaat hierbij om een ervaring die, zoals ik het zie, draait om het ‘tussen werelden vallen’.’’
Vijf competenties voor professionals
Er zijn volgens Yaron geen strakke richtlijnen te geven zodat professionals goede zorg kunnen bieden aan mensen met een migratieachtergrond, maar ze heeft wel drie adviezen. Allereerst is het volgens Yaron belangrijk om de tijd te nemen voor verhalen van binnenuit. ‘’Luister aandachtig, geduldig en zonder oordeel naar een ander en vertel ook je eigen verhalen.’’ Daarnaast adviseert Yaron professionals om te leren over andere culturen. ‘’Niet omdat je grondige kennis wilt opdoen over een werkelijk eindeloze hoeveelheid werelden, dat is onmogelijk. Het punt is eerder om jezelf in verschil onder te dompelen, zodat je weet hoe het is om tussen werelden te vallen”. En als laatste: kijk goed naar mensen die zich tussen werelden bevinden en leer van de competenties die zij hebben ontwikkeld. Dit zijn volgens Yaron namelijk competenties die belangrijk zijn voor het bieden van cultuursensitieve zorg. Yaron benoemt hierbij vijf specifieke competenties, namelijk: sensitiviteit, creativiteit, openheid, relationaliteit en reflexiviteit.
Maar er is geen reden tot paniek, stelt Yaron de deelnemers gerust: ‘’Het is ‘work in progress’. Pijnlijke fouten horen erbij, ze zijn de prijs die we betalen voor groei. Uiteindelijk gaat culturele sensitiviteit erom jezelf te vinden terwijl je reikt naar de ander, en samen te struikelen terwijl we onze weg zoeken in het onbekende territorium tussen ons in.’’
Samenwerken en elkaar versterken
De deelnemers van het symposium zijn het erover eens dat het project een vervolg moet krijgen. Luiken-Dalli, projectpartner van In2Werelden stelt: ‘’In2Werelden is een merknaam geworden. Er wordt nu over dit onderwerp gesproken, en dat is belangrijk. Door de verbinding met alle partners en projecten kunnen we elkaar versterken. Yvonne Kerkhof, ook projectpartner van In2Werelden is het daarmee eens. ‘’We hebben een heel mooi begin gemaakt met dit thema. Nu moeten we doorzetten.’’
Tekst: Femke van Stratum
